Napoznatiji mbira umetnik
u Zimbabveu, Stella Rambisai Chiweshe, spaja zavodljive deonice
na mbiri sa perkusijama i interaktivnim (call-and-response)
vokalnim deonicama, uz vokal koji smiruje, teši, provocira,
a onda ujede žestinom kapljice kiseline. Peva i svira pesme
oslobađanja, spiritualnog iskustva i socijalnog komentara.
Mbira, stari zimbabveanski instrument, sastavljen od više
metalnih traka kao na drombulji, koje se okidaju palčevima
(poznat i kao "afrički klavir"), je medijum za sviranje
pesama koje služe za održavanje veze sa duhovima naroda Šona,
vekovima prenošen sa generacije na generaciju. U tradiciji
zimbabveanske Šona kulture, mrtvi preci se na specijalnim ceremonijama
prizivaju zvucima mbire, posedajući osobu kroz koju onda komuniciraju
sa okupljenima. Kao medijum, Stella Chiweshe se ne seća šta
se pevalo kroz nju. Ponekad reči pesama mogu da razumeju samo
malobrojni starci. Za Stellu, dok svira mbiru, pesme dolaze
kao vizije i snovi.
Dok je Zimbabve još uvek bio "Rodezija" belih naseljenika,
Stella je počela da biva tajno priznata kao mužičar i medijum
na ovakvim ceremonijama. Posle celonoćnog sviranja na zabranjenim
skupovima, vraćala bi se u svakodnevnu borbu za opstanak kao
služavka u kolonijalnom domaćinstvu. Pošto je država dobila
nezavisnost, pozvana je da postane član novoosnovanog "Nacionalnog
plesačkog društva Zimbabvea" (National Dance Company of
Zimbabwe), gde je uskoro dobila glavnu ulogu kao solista na
mbiri, plesač i izvođač. Otada, Stella eksperimentiše sa transformacijom
mbira muzike u kontekst zapadnog izvođaštva, ne gubeći pritom
blisku vezu sa tradicijom.
Odabrana diskografija:
- Talking Mbira 2002
- Shungu 1994
- Kumusha 1991
- Chisi 1990
- Ambuya?/Ndizvozvo 1987
|
